Badania w pracach magisterskich: problemy i wyzwania

Pisanie prac magisterskich – czym są badania?

Badania w pracach magisterskich, w najprostszym rozumieniu należy określić jako pewien proces, który składa się z kilku etapów i służy poznaniu nieznanych lub mniej znanych obiektów, zjawisk, procesów itd. Pierwszym etapem jest przede wszystkim określenie przedmiotu oraz celu badań. Następnie, w przypadku większości, konieczne jest zdefiniowanie hipotezy. Dalszym krokiem jest ustalenie metod, technik oraz narzędzi badawczych. Ostatnim krokiem jest przeprowadzenie badań i analiza uzyskanych wyników. Szczególnie ten punkt jest bardzo ważny, ponieważ wyciagnięcie odpowiednich wniosków z przeprowadzonych badań jest kluczową kompetencją, którą na tym etapie edukacji należy posiąść.

Przedmiot, cel badań i problem badawczy podczas pisania prac

W najprostszym rozumieniu przedmiot badań w pracy magisterskiej to element, który zostaje poddany analizie. Może to być jakieś zjawisko, struktura, proces czy też zależność (ale nie osoba lub organizacja – to są podmioty badań). W przypadku pracy z bezpieczeństwa jako przedmiot badań wskazać można, na przykład:

  • procedury bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie X,
  • poczucie bezpieczeństwa narodowego u młodych dorosłych,
  • sposoby dbania o bezpieczeństwo w czasie wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych;
  • zależności między działalnością policji a liczbą przestępstw w danej miejscowości.

Przedmiot badań należy umieścić na początku rozdziału metodologicznego. Jest to bardzo ważny element, bez którego prowadzenie badań nie jest możliwe. Przedmiot bowiem wskazuje na to, o czym w ogóle będzie dana praca magisterska.

Cel badań to w najprostszym ujęciu określenie tego, co w danej pracy dyplomowej będzie badane. Celem może być analiza, porównanie dwóch instytucji, zebranie opinii grupy badawczej na jakiś temat, a także ustalenie jakiegoś faktu. W przypadku pracy o bezpieczeństwie będzie to więc przykładowo porównanie wojska polskiego do armii litewskiej, zbadanie poczucia bezpieczeństwa dzieci w związku z wybuchem wojny w Ukrainie lub ocena znajomości podstawowych pojęć z tego zakresu przez studentów. Podobnie do przedmiotu badań, również cel powinien znaleźć się na początku rozdziału metodologicznego.

Kolejny element to problem badawczy, a więc pewne ogólne pytanie, na które przeprowadzone badanie ma pozwolić uzyskać odpowiedź. Wynika ze wskazanego wcześniej przedmiotu i celu badań. W przypadku prac dotyczących bezpieczeństwa takimi pytaniami mogą być chociażby:

  • W jaki sposób wojna w Ukrainie wpłynęła na poczucie bezpieczeństwa dzieci?
  • Jakie działania w celu wzrostu poziomu bezpieczeństwa podejmuje policja w miejscowości X?
  • Czym różni się struktura zarządzania bezpieczeństwem pomiędzy firmą X i firmą Y?

Metody, techniki i narzędzia badawcze podczas pisania prac

Pisanie prac wiąże się nieodzownie z takim elementem jak metody badawcze. Jest to pewien sposób pracy badawczej, który służy uzyskaniu odpowiedzi na postawiony problem badawczy. Istnieje wiele rodzajów metod badawczych. Należy wybrać jedną z nich i dopasować do tematyki pracy (możliwe jest też wybranie metod pomocniczych, jednak należy wskazać metodę główną). Wyróżnia się następujące metody badawcze:

  • obserwacja (zwykle polega na obserwowaniu kogoś lub czegoś przez określony czas oraz wyciąganiu na tej podstawie wniosków);
  • eksperyment (wprowadzenie jakiegoś czynnika do procesu i obserwacja przemian lub ich braku);
  • monografia (szczegółowa, poukładana analiza jakiegoś zjawiska albo grupy społecznej; w przypadku pracy o bezpieczeństwie może to być, np. monografia jakiejś firmy);
  • analiza dokumentów (szczegółowa analiza dokumentów; może to być również porównanie wcześniejszej i aktualnej wersji jakiegoś aktu prawnego);
  • analiza przypadku (szczegółowy opis jakiegoś zjawiska; często odbywa się z wykorzystaniem innych metod, np. analizy dokumentów, obserwacji);
  • analiza i konstrukcja logiczna (przebadanie każdego elementu oddzielnie, a następnie połączenie uzyskanych faktów i postawienie pewnych wspólnych wniosków);
  • sondaż diagnostyczny (statystyczny sposób badania opinii);
  • analiza piśmiennictwa (analiza dokumentów pisemnych);
  • metoda symulacji komputerowej (przygotowanie modelu w formie komputerowej, który polega na przedstawieniu symulacji jakiejś czynności);
  • metoda heurystyczna (poszukiwanie i łączenie nowych faktów).

Techniki badawcze, to działania, dzięki którym możliwe jest uzyskanie odpowiedzi na postawiony problem badawczy. Jest to więc już konkretna czynność, którą się podejmuje. Wskazać można na następuje ich rodzaje:

  • ankieta (uzyskanie danych poprzez zadawanie pytań, najczęściej stosuje się ankietę w formie pisemnej);
  • wywiad (prowadzenie rozmowy z jedną lub kilkoma osobami);
  • obserwacja (opiera się na spostrzeżeniach, obserwowaniu jakiś zjawisk, osób, stanów i wyciąganiu wniosków na tej podstawie);
  • analiza dokumentów (wyciągniecie wniosków z przygotowanej dokumentacji; może polegać na wyciągnięciu stosownych wyników z aktualnych pism albo też na porównaniu kilku wersji jednego dokumentu);
  • techniki socjometryczne (polega na badaniu stosunków międzyludzkich; przeprowadzane są w danej grupie ludzie według przygotowanego klucza);
  • techniki statystyczne (liczbowe opracowanie zebranego materiału; najczęściej ma formę wykresów, zestawień i porównań).

Wybór techniki powinien być dopasowany do typu badań. Warto zastanowić się nad tym, które z działań najskuteczniej pozwoli uzyskać wyniki.

Narzędzia badawcze, to element pozwalający na realizację techniki badawczej. To każda rzecz/czynność, która może zostać wykorzystana, aby zbierać wyniki. Najpopularniejsze narzędzia to:

  • kwestionariusz ankiety (zawiera pytania ankietowe, które są identyczne dla wszystkich osób badanych);
  • program komputerowy (może to być jakiś popularny program, np. Excel albo program przygotowany na potrzeby danej pracy);
  • dyktafon (pozwala nagrywać wypowiedzi osób, np. w czasie przeprowadzanych wywiadów personalnych);
  • oprogramowanie;
  • testy psychologiczne (bardzo często wymagają odpowiednich kompetencji i uprawnień, dlatego są stosunkowo rzadko stosowane w pracach dotyczących bezpieczeństwa);
  • testy osiągnięć szkolnych (mogą być to zebrane testy albo ankiety, które przeprowadzone zostały w szkole; w przypadku pracy z zakresu bezpieczeństwa mogą to być, np. sprawdziany uczniów z edukacji dla bezpieczeństwa i ich stosowna analiza);
  • kwestionariusz wywiadu (zawiera pytania, na które odpowiedzi udzieli respondent);
  • dziennik obserwacji.

Powyższe elementy powinny znaleźć się w rozdziale poświęconym metodologii. Należy pamiętać o tym, że powinny być one dopasowane do postawionego wcześniej problemu badawczego. Uzyskane, dzięki tym metodom, technik oraz narzędziom odpowiedzi, dane lub informacje należy odpowiednio przeanalizować, przedstawić (np. w formie graficznej albo poprzez zamieszczenie cytatów) i wyciągnąć stosowne wnioski. Konieczne jest też wskazanie odpowiedzi na przedstawiony wcześniej problem badawczy. Jeśli wcześniej pojawiła się hipoteza należy również odnieść się do niej w swojej pracy.

Gdzie znaleźć pomoc? Poradniki, webinaria

Pisanie prac nie jest kwestią łatwą. Wybór metodologii jest jedną z najmniej lubianych kwestii przez studentów podczas tej skomplikowanej czynności, jaką jest właśnie pisanie prac. Czasami zdarza się, że w celu inspiracji studenci korzystają z różnego typu stron zawierających cenne merytoryczne porady, jak np. Cyber-promotor.pl. serwis ten oferuje bogatą paletę nieodpłatnych poradników dotyczących całego procesu pisania prac, szczególności zaś koncentruje się na metodach i technikach badań. warto zapisać się na newsletter Cyber-promotora, gdyż dzięki temu można wziąć udziału w nieodpłatnych webinariach dotyczących metod i technik pisania prac. Należyte przygotowanie oraz systematyczna praca są gwarancją sukcesu, w postaci obronienia pracy dyplomowej i uniknięcia stresów tuż przed obroną.